By Abbas Yakubu Yaura
Akalla mutane 184 ne aka kashe a Najeriya da Somaliya da wasu kasashen Afirka tsakanin shekarar 2019 zuwa 2020.
Rahotonni sun bayyana cewa wadanda abin ya shafa na cikin kungiyoyi takwas da ake farmaka, siyasa da masu mulki, sai al’ummar gari tare da tsaro; haramtattun kasuwanni; ‘yan Jarida da shari’ar laifuka, kamfanoni masu zaman kansu da kuma al’ummomin duniya.
Kungiyar GIAOC ce ta bayyana hakan a cikin shekarar 2021 kan sanya ido bisa kisan gilla da aka bayyana a ranar Alhamis din da ta gabata.
Rahoton ya kuma nuna cewa, wasu ‘yan haya sun kashe mutane 2,700 a kasashe 84 a cikin shekaru biyu da suka wuce.
Rahotom mai taken, ‘Kisan Shiru: Sa ido kan rawar da aka shirya na aikata laifuka a cikin kashe-kashen kwangila,’ GAM, wani kundin bayanai ne na abubuwan da suka faru, wanda ya kunshi kashe-kashen da aka ruwaito a kafafen yada labarai tsakanin shekarar 2019 da 2020.
An tattara bayanai bisa ga sauye-sauye da yawa, ciki har da kwanan wata, wurin da aka yi, bayanai game da wadanda aka kashe da wadanda suka aikata laifin, da kuma yanayin abubuwan da suka faru, kamar dalili, hanya da farashin da aka biya don aikata kisan.
An tattara bayanai mafi yawan kashe-kashen kwangila a cikin Amurka, wanda ya kai kashi 37 cikin 100 na dukkan shari’o’in da aka rubuta, sannan Asiya ta biyo baya, wanda ya kai kashi 33 cikin ɗari; Afirka, kashi 24, yayin da Turai ke da kashi shida kawai.
Jaridar Dimokuradiyya ta rawaito cewa A yanki, Afirka an sami adadin 184 sai yankin Arewa da Kudancin Amurka, 280; Asiya 254 da kuma tarayyar Turai 46 da Oceania 1.
Rahoton mai shafuka 112 ya bayyana wani bangare, a“A Amurka, alal misali, yawancin lokuta an rubuta su a Colombia da kasar Mexico, wanda ya kai kashi 74 cikin 100 na kashe-kashen kwangila da aka yi rikodin a cikin bayanan Amurka.
Hakazalika, a Asiya yawancin lokuta sun ta’allaka ne a Kudancin Asiya, musamman Pakistan (18%) da Afghanistan (18%). A Afirka, an sami mafi yawansu a Somaliya (33%) da Najeriya (12%).”
A Afirka, an kashe mutane 51 a cikin al’ummar yankin, 57 a siyasa da mulki, 28 a cikin tsaro, bakwai a cikin haramtacciyar kasuwa; biyar a cikin kafofin watsa labarai, a cikin shari’ar laifuka 10, a kamfanoni masu zaman kansu 12, biyar ba a ruwaito ba, wasu hudu da kuma shida a cikin kasashen duniya.