A ranar Alhamis gwamnatin tarayya ta ce tana daukar matakan da suka dace don ganin an kara rage farashin iskar Gas din da aka fi sani da gas din girki.
Ta bayyana hakan ne yayin da take mayar da martani ga karuwar farashin iskar gas a kwanan baya.
Bincike ya nuna cewa farashin kilogiram 12.5 ya ragu daga N8,800 zuwa tsakanin N8400 zuwa N8200. A wasu kantuna, farashin kayayyakin ya ragu zuwa tsakanin N7,800 zuwa N8,000 a ranar Alhamis.
A watan Nuwamba, farashin ya yi tsalle sama da kashi 240 tsakanin Janairu da Oktoba 2021.
Ci gaban ya tilasta wa wasu masu amfani da gas canjawa zuwa ga gawayi ko itacen wuta, yayin da masu amfani da kayan suka tayar da kararrawar da aka yi kan hauhawar farashinsa.
Samfurin ya karu da kashi 240 a kan 12.5 kilogiram, inda ya tashi zuwa N3,000 zuwa N10,200 a cikin watanni 10 na farkon shekarar 2021.
“Gwamnati na da muradin farashin ya ragu akai-akai kuma akwai wasu tsare-tsare da ake aiwatar a halin yanzu, wadanda da fatan za su kara faduwa a farashi ba tare da la’akari da farashin kasa da kasa ba,” Manajan shirin, aiwatar da fadada gas na kasa. Shirin, ofishin mataimakin shugaban kasa, Dayo Adeshina, ya bayyana.
Da aka tambaye shi daya daga cikin irin wadannan tsare-tsare, sai ya amsa da cewa, “Tattaunawar tana cigaba da gudana kuma akwai wasu abubuwa da za ku iya yi domin tada hankalin kasuwa da za su yi tasiri. Daya daga cikinsu ma yana da alaka da ajiya.”
Kimanin kashi 65 cikin 100 na gas ana shigo da su Najeriya ne, yayin da abin da ake samarwa a cikin gida ya kai kashi 35 cikin 100, don haka farashin kayayyaki a kasuwannin duniya ya shafi farashin cikin gida.
Adeshina ya ce farashin LPG na duniya ya yi tashin gwauron zabi a cikin watan Oktoban bara, amma ya ragu zuwa karshen shekarar 2021 zuwa watan Janairun 2022, wanda hakan kuma ya taimaka wajen faduwar farashin LPG a fadin kasar nan.
Ya ce, “Idan aka yi la’akari da farashin LPG na kasa da kasa, kuma hakan na iya sake canzawa saboda ba a kayyade farashinsa ba, a watan Janairun bara, ya kai dala 250 kan kowace tan.
“Ya tashi zuwa dala 875 kan kowace tonne a karshen watan Oktoba kuma ya fara raguwa a karshen watan Nuwamba zuwa Disamba, kuma ya sauko zuwa kusan dala 500 kan kowace tonne a wani lokaci amma ya sake tashi a cikin Disamba zuwa $ 708 kowace ton.”
Ya kara da cewa, “Yanzu, ya zuwa uku ga watan Janairun bana, adadin ya kai dala 744 kan kowace tan. Don haka kuna iya ganin an sami raguwa daga kusan $800 a kusa da Nuwamba zuwa $ 700 a cikin Janairu. Batun a nan shi ne cewa farashin ya kasance yana canzawa.
“Eh kuna da illar Hukumar Kwastam da kuma matsayin VAT wanda ya sa mutane su rika biyan harajin abin da suka shigo da su ko da a shekarar 2019 da 2020. Tabbas wasu masu shigo da kaya sun daina shigo da su, amma akwai kudiri da za a yi don warware wannan al’amari.
Adeshina ya tabbatar wa ‘yan Najeriya cewa gwamnati za ta bullo da wasu matakai da za su kara rage farashin gas din girki ba tare da la’akari da hauhawar farashin kayayyaki a kasuwannin duniya ba.
Da yake tsokaci game da wannan ci gaban, shugaban kungiyar dillalan man fetur ta kasa, Michael Umudu, ya tabbatar da faduwar farashin LPG, yana mai alakanta hakan da karin kayan da NNPC da NLNG ke yi.
“Haka kuma, da yawa masu amfani da LPG sun daina amfani da kayan a lokacin da farashin ke ci gaba da karuwa kuma hakan ya rage yawan buƙatun gas ɗin dafa abinci, wanda hakan ya haifar da hauhawar samuwar sa sannan kuma farashin ya ragu a hankali,” in ji shi.
Da aka tambaye shi ko Gwamnatin Tarayya ta cire harajin VAT kan shigo da iskar gas daga kasashen waje, Umudu ya ce, “(Gwamnatin) ba ta aiwatar da harajin kuma ta yi shiru a kai, amma ba ta ce komai ba game da cire shi. Wannan kuma ya taimaka wajen rage farashin.”
A watan da ya gabata ne, Babban Manajin Darakta na Kamfanin Man Fetur na Najeriya Mele Kyari, ya ce NNPC na kara samar da LPG a wani yunkuri na rage farashinsa.
Kyari ya ce, “Abu biyu ne a wasa. Daya shi ne samar da iskar gas a kasuwannin duniya. Yana tafiya ne da farashin kowane irin man fetur da suka hada da danyen mai da sauran abubuwan da suka samu.
“Don haka ko shakka babu, yana nuni ne da abubuwan da ke faruwa a kasuwannin duniya. Duk da haka, abin da muke yi shi ne haɓaka kayan aiki kuma da zarar kayan ya karu, farashin zai sauko.
The Punch